Αναστάσιος Τόσιος, Aναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της ΕYΔΑΠ

Ο Αναστάσιος Τόσιος, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, μας μίλησε αποκλειστικά για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της εταιρείας, για τα μελλοντικά της έργα αλλά και για το πώς η τιμή του πόσιμου νερού διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα.

Στόχος μας είναι η διατήρηση της τιμής του νερού σε χαμηλά επίπεδα.

Συνέντευξη: Μαργαρίτα Ασημακοπούλου

– Κύριε Τόσιε, πείτε μας αρχικά δυο λόγια για το κοινωνικό πρόσωπο της ΕΥΔΑΠ.

Ο Aναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της ΕYΔΑΠ, Αναστάσιος Τόσιος.

Ως ο μεγαλύτερος πάροχος υπηρεσιών ύδρευσης στον ελλαδικό χώρο και με ευθύνη απέναντι στους 4,5 εκατομμύρια περίπου καταναλωτές που εξυπηρετεί, η ΕΥΔΑΠ με επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες μεριμνά για τη συνεχή παροχή πόσιμου νερού αρίστης ποιότητας, πάντα σε αρμονία με τις κείμενες διατάξεις. Ακολουθώντας τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, ευθυγραμμίζεται με τα κριτήρια ESG που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος, την ενδυνάμωση της κοινωνίας και την ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης, με κεντρικό πλάνο την υλοποίηση μιας στρατηγικής που έχει στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη της εταιρείας.

Διαχρονικός στόχος για την εταιρεία παραμένει η εξυπηρέτηση των πελατών, βάσει υψηλών ποιοτικών προτύπων, με βασικό κριτήριο τη συμπερίληψη.  Για τον σκοπό αυτό, εφαρμόζει τιμολογιακή πολιτική με την παροχή ευέλικτου και προσιτού τιμολογίου,με βάση τις ανάγκες του πελάτη/καταναλωτή, με ιδιαίτερη μέριμνα για τις οικονομικά ευπαθείς ομάδες. Η ύπαρξη προσιτού τιμολογίου διασφαλίζει την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και προστατεύει τις ευάλωτες ομάδες από τη στέρηση του βασικού κοινωνικού αγαθού, του νερού.

Επίσης, η ΕΥΔΑΠ πρωτοπορεί στην προσπάθεια διασφάλισης ισότιμης πρόσβασης των καταναλωτών με προβλήματα όρασης στις υπηρεσίες της, παρέχοντας ειδικά σχεδιασμένες υπηρεσίες, οι οποίες μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν την αποστολή ειδικά αναγνώσιμων λογαριασμών, αποστολή sms και ηλεκτρονικής αλληλογραφίας.

Η εταιρεία ταυτόχρονα επιταχύνει τον βηματισμό της προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό με πρωτοβουλίες, όπως η διεκπεραίωση αιτημάτων, χωρίς φυσική παρουσία του πελάτη, αλλά με ταχύτητα και ασφάλεια, και η χρήση νέων τεχνολογιών για την καλύτερη και περισσότερο βιώσιμη διαχείριση του πόρου του νερού.

Τέλος, η ΕΥΔΑΠ ως εταιρεία με σημαντικό κοινωνικό αποτύπωμα, συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας, μέσω του επενδυτικού της προγράμματος με τη δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας αλλά και μέσω της προστασίας του περιβάλλοντος με χιλιάδες οφέλη για τη ζωή των πολιτών. Αυτό αποδεικνύει ότι η ΕΥΔΑΠ συμβαδίζει και προετοιμάζεται για το μέλλον με γνώμονα τη βιωσιμότητα και ακολουθώντας πιστά το τρίπτυχο «Ασφάλεια-Αποδοτικότητα-Ανάπτυξη».

– Ας περάσουμε στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Ήταν στόχος της εταιρείας η ψηφιακή μετάβαση;

Η ΕΥΔΑΠ έχει θέσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό ως μια βασική στρατηγική επιλογή, η οποία αποσκοπεί στην ενίσχυση της αποδοτικότητάς της. Στο πλαίσιο του συνεχούς εκσυγχρονισμού της, μελετά καινοτόμες μεθόδους και εφαρμογές που θα βοηθήσουν στη βελτιστοποίηση της λειτουργίας της και θα διασφαλίσουν την αξιοπιστία της.

Στόχος είναι η σταθερή και στοχευμένη μετάβαση σε μια εταιρεία έξυπνων υποδομών, με την αξιοποίηση νέων και σύγχρονων τεχνολογιών. Έτσι, λοιπόν, στην ΕΥΔΑΠ συνεχίζουμε να εμπλουτίζουμε το εύρος των ψηφιακών επιλογών, να εντάσσουμε συνεχώς νέες τεχνολογίες στο κομμάτι της λειτουργίας της, να αναβαθμίζουμε και να αξιοποιούμε τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες προς τον πελάτη και ταυτόχρονα να επενδύουμε στην αναβάθμιση των «εργαλείων» και δράσεων που θα κάνουν την εταιρεία πιο ευέλικτη, πιο αποτελεσματική, πιο αποδοτική.

Στο πλαίσιο της ψηφιακής μετάβασης αλλά και των υποχρεώσεων προς τον καταναλωτή, μεταξύ άλλων, έχουμε θέσει σε λειτουργία ένα σύγχρονο αυτόματο ψηφιακό βοηθό (chatbot), ο οποίος είναι διαθέσιμος 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, 365 ημέρες τον χρόνο, προσφέροντας ενημέρωση για λογαριασμούς, διαρροές, βλάβες ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και για το ηλεκτρονικό κατάστημα e-EYDAP και το ebill, μέσα από μια σειρά σχεδιασμένων ερωτήσεων και αυτοματοποιημένων απαντήσεων. Με τον τρόπο αυτό, δίνεται η ευκαιρία στους χρήστες να βρίσκουν γρήγορα και εύκολα την πληροφορία που θέλουν.

Μεταξύ αυτών των δράσεων ψηφιακού μετασχηματισμού, συγκαταλέγεται η ψηφιακή απεικόνιση του δικτύου, η χρήση  ηλεκτρονικών υδρομετρητών σύγχρονης τεχνολογίας (smart meter) με ισάριθμα καταγραφικά (data logger), η χρήση No Dig Technology, μέσω οχημάτων τηλεοπτικής επιθεώρησης, εξοπλισμένων με ρομποτικά μηχανήματα για επισκευή χωρίς εκσκαφή, καθώς και η παρακολούθηση της λειτουργίας αντλιοστασίων με συστήματα τηλεχειρισμού-τηλεμετρίας (SCADA).

Πέρα των παραπάνω, η  ανάγκη διαχείρισης μεγάλου όγκου δεδομένων καθώς και η «απαίτηση» για έγκαιρη πληροφόρηση και ταχύτητα στη λήψη ορθών αποφάσεων, οδήγησε στον σχεδιασμό ενοποίησης και τη διασύνδεση των επιχειρησιακών διεργασιών σε ένα ενοποιημένο σύστημα, με την εγκατάσταση του νέου Συστήματος Διαχείρισης Επιχειρησιακών Πόρων (ERP). Πρόσφατα προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός για το νέο ERP, το οποίο αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα έργα ψηφιακού μετασχηματισμού που θα υλοποιηθεί στην εταιρεία τα επόμενα χρόνια, προσαρμοσμένο στις σύγχρονες ανάγκες μιας μεγάλης επιχείρησης.

Επίσης, σημαντική τομή είναι και η θωράκιση της εταιρείας σε επίπεδο κυβερνοασφάλειας με την ανάπτυξη δράσεων για τη διασφάλιση των πληροφοριακών συστημάτων.

– Σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο διαγωνισμός για τους «έξυπνους μετρητές»;

Βασική προτεραιότητα για την ΕΥΔΑΠ αποτελεί η διαφύλαξη του ανεκτίμητου πόρου του νερού, ο έλεγχος της χρήσης του και η αποφυγή σπατάλης, προκειμένου να συμβάλει με τη σειρά της στη  δημιουργία ενός βιώσιμου πλανήτη.

Η εταιρεία έχει εντάξει, λοιπόν, στον στρατηγικό της σχεδιασμό έργα και υποδομές που υποστηρίζονται από καινοτόμες τεχνολογίες, οι οποίες συμβάλλουν στη βελτιστοποίηση της διαχείρισης του δικτύου, διασφαλίζοντας έτσι τη βιώσιμη διαχείρισή του, μέσω της ανάπτυξης του «έξυπνου» δικτύου. Το έξυπνο δίκτυο θα περιλαμβάνει την τοποθέτηση «έξυπνων» μετρητών τελευταίας γενιάς, οι οποίοι συλλέγουν και αναλύουν στοιχεία για την κατάσταση κάθε παροχής με τηλε-προγραμματιζόμενο ρυθμό συλλογής και αποστολής  δεδομένων, υπολογίζουν τις μετρήσεις σε πιο ανεπτυγμένο επίπεδο και στέλνουν πληροφορίες για σκοπούς παρακολούθησης, πρόληψης και εξοικονόμησης πόρων, συμβάλλοντας στη διασφάλιση ενός ασφαλέστερου δικτύου με μειούμενες απώλειες.

Μέχρι το τέλος του 2022, προχωρήσαμε συνολικά στην αντικατάσταση 1.090 παλαιών μηχανικών υδρομετρητών με την τοποθέτηση νέων ηλεκτρονικών σύγχρονης τεχνολογίας (smart meter). Εντός του 2023, θα καταρτίσουμε το αναλυτικό επιχειρησιακό σχέδιο (business plan), τη στρατηγική προμηθειών και τον λεπτομερή σχεδιασμό του πλάνου αντικατάστασης συμβατικών με έξυπνους μετρητές, προκειμένου να εισηγηθούμε το έργο στη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Υδάτων και Ενέργειας. Στη συνέχεια, θα μπορέσει να ολοκληρωθεί η συγγραφή των τεχνικών προδιαγραφών και των τευχών δημοπράτησης, προκειμένου να είμαστε σε θέση να προκηρύξουμε τον διαγωνισμό.

Εντός του 2023, θα καταρτίσουμε τον λεπτομερή σχεδιασμό του πλάνου αντικατάστασης συμβατικών με έξυπνους μετρητές.

– Πείτε μας δυο λόγια για την ξηραμένη ιλύ και τις επενδύσεις σας στην Ψυττάλεια. Είναι στόχος σας η κατάργηση της χρήσης φυσικού αερίου;

Στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας γίνεται βιολογική επεξεργασία και ξήρανση της παραγόμενης αφυδατωμένης ιλύος. Η ετήσια παραγωγή αποξηραμένης ιλύος φτάνει τα τελευταία χρόνια τα 40.000 κ.μ. την ημέρα κατά μέσο όρο. Όλη η ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος αξιοποιείται θερμικά σε τσιμεντοβιομηχανίες, ως εναλλακτικό καύσιμο, εφαρμόζοντας μια τεχνολογικά σύγχρονη και περιβαλλοντικά βιώσιμη λύση διαχείρισης. Η διαδικασία χαρακτηρισμού της ξηραμένης ιλύος που παράγεται στο ΚΕΛΨ, ως εναλλακτικό καύσιμο, είναι σε εξέλιξη.

Από το 2014 έως το 2021, επετεύχθη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης του ΚΕΛΨ της τάξεως του 23%, με επακόλουθη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Η σημαντική μείωση των εκπομπών στο ΚΕΛΨ οφείλεται σε μια σειρά στοχευμένων επιλογών, με κύριο έργο τον περιορισμό της χρήσης του φυσικού αερίου και της υποκατάστασής του με βιογενές βιοαέριο εντός της επόμενης πενταετίας.

– Πόσο σημαντική είναι για εσάς η μείωση του ανθρακικού σας αποτυπώματος;

Η ΕΥΔΑΠ λειτουργεί με περιβαλλοντική υπευθυνότητα, στοχεύοντας στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματός της και διαμορφώνει τη στρατηγική της μέσα από την ανάγκη αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, με στόχο τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα που βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την ανθρώπινη δραστηριότητα.

Εναρμονιζόμενη με τις αρχές της Ε.Ε. που επιδιώκει μέχρι το 2050 να έχει μειώσει τις εκπομπές αερίων κατά 80-95%, η ΕΥΔΑΠ προβαίνει σε δράσεις, όπως:

• Διαμόρφωση της στρατηγικής της για τη βελτίωση της ενεργειακής της αποδοτικότητας και τη μείωση του αποτυπώματος του άνθρακα.
• Εκτίμηση της εκπομπής αερίων ρύπων που έχουν άμεσες επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή.
• Επιλογή υλικών με σύγχρονες περιβαλλοντικές προδιαγραφές.
• Αντικατάσταση μέρους του στόλου των οχημάτων της με ηλεκτροκίνητα.
• Ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων της και κατασκευή νέου βιοκλιματικού.
• Χρήση εναλλακτικών και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (φωτοβολταϊκοί και υδροηλεκτρικοί σταθμοί στις εγκαταστάσεις της).

Ταυτόχρονα, στους βασικούς άξονες επενδύσεων της εταιρείας είναι και η μετάβαση στο νερό μηδενικού άνθρακα ως το 2030.

Ήδη από το 2014, το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας έχει ενταχθεί στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου (EU-ETS), αποστέλλοντας εκθέσεις και αναφορές σχετικά με την εκπομπή των αερίων, στις οποίες παρατηρήθηκε μείωση κατά 55% από το 2014 έως το 2021.

– Οι απώλειες νερού στις υποδομές της εταιρείας παραμένει ένα μεγάλο πρόβλημα. Τι μέτρα σκοπεύετε να πάρετε για την αντιμετώπισή του;

Για την ΕΥΔΑΠ, η διασφάλιση σε όλη την έκταση του υδροδοτικού συστήματος επαρκούς ποσότητας πόσιμου νερού υψηλής ποιότητας, με παράλληλη προστασία του φυσικού πόρου, αποτελεί κύρια προτεραιότητα.

Η μεταβολή των καιρικών και υδρολογικών δεδομένων είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που μπορεί να οδηγήσει σε συνθήκες έλλειψης ύδατος, γεγονός που  θα επηρεάσει και την ΕΥΔΑΠ, καθώς θα προκύψουν επιπτώσεις στους ταμιευτήρες και γενικότερα στις πηγές υδροληψίας, στις υποδομές και κατά συνέπεια στις περιοχές που εξυπηρετεί.

Η ΕΥΔΑΠ έχει αναπτύξει και δρομολογήσει δράσεις, με σκοπό τη μείωση των απωλειών και κατ’ επέκταση τη βέλτιστη διαχείριση του δικτύου ύδρευσης.

Οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν την εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών διαχείρισης της πίεσης στο δίκτυο ύδρευσης (advanced pressure management), με  αποτέλεσμα την αποφυγή άσκοπης καταπόνησης των αγωγών του δικτύου από υπερβολικές πιέσεις και κατ’ επέκταση την αποφυγή θραύσεων των αγωγών, τη συλλογή δεδομένων από τις βλάβες και την περαιτέρω επεξεργασία και στατιστική αξιοποίηση των συλλεχθέντων στοιχείων, τον εντοπισμό της συχνότητας εμφάνισης βλαβών, την ταχύτητα και ποιότητα των επισκευών, καθώς και την αιτία εμφάνισης αυτών.

Επιπλέον, έχει γίνει ένταξη στο πενταετές επενδυτικό της πρόγραμμα και εφαρμογή ενός στοχευμένου με τεκμηριωμένη προτεραιότητα, προγράμματος σταδιακής αντικατάστασης του πεπαλαιωμένου δικτύου ύδρευσης (που σήμερα η μέση ηλικία αυτού προσεγγίζει τα 60 έτη), ακολουθώντας και τηρώντας τις παγκόσμιες βέλτιστες πρακτικές.

Εκτιμάται, έτσι, ότι θα επιτευχθεί αποτελεσματικότερη λειτουργία του δικτύου ύδρευσης, συνεπής αξιόπιστη και αδιάλειπτη παροχή νερού, βελτίωση του επιπέδου παροχής υπηρεσιών προς τους καταναλωτές και εν τέλει, βελτίωση της συνολικής εταιρικής εικόνας σχετικά με την απόδοση των υπηρεσιών της.

Ο σχεδιασμός, η κατασκευή, η λειτουργία, η συντήρηση και η συνεχής ανάπτυξη του δικτύου ύδρευσης είναι μια πολύπλοκη πολυπαραγοντική διαδικασία που απαιτεί υψηλή τεχνογνωσία. Η υπεύθυνη διαχείρισή του και η διασφάλιση της υδατικής απόδοσης συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, όπως αυτοί έχουν οριστεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, συντελώντας στη σταδιακή βελτίωση της παγκόσμιας αποδοτικότητας των πόρων.

– Ποιες επιπλέον κινήσεις έχετε προγραμματίσει μέσα στο 2023;

Η εταιρεία, για το 2023, προγραμματίζει, κατ’ αρχάς, κατασκευαστικά έργα συντήρησης για την αντιμετώπιση του κινδύνου από την κλιματική αλλαγή, η οποία αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά τον υδρολογικό κύκλο όχι μόνο τοπικά, αλλά και παγκοσμίως.

Ταυτόχρονα έχει πρόγραμμα επενδύσεων, το οποίο  αποτελείται από μια δέσμη δράσεων, με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης, ώστε να φτάσουμε στο net zero, αλλά και να περιοριστούν οι απώλειες νερού.

Στο πλαίσιο αυτό, ένα μεγάλο έργο που υλοποιούμε, με σημαντικό κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα είναι το έργο της αποχέτευσης στην Ανατολική Αττική που προβλέπει στην ολοκλήρωσή του, την επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων εκροών για άρδευση. Πρόκειται για έργο που θα απορροφήσει σχεδόν το ήμισυ των πόρων του δεκαετούς επενδυτικού πλάνου μας, συνολικού προϋπολογισμού δημοπρατήσεων περίπου 1,6 δις. ευρώ.

Σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση νερού, η ΕΥΔΑΠ έχει εγκαταστήσει μονάδες sewer mining στις εγκαταστάσεις της στη Μεταμόρφωση και στο φυτώριο του Δήμου Αθηναίων. Η τεχνολογία sewer mining αποτελεί ουσιαστικά μια κινητή μονάδα επεξεργασίας λυμάτων που μπορεί να εξάγει τα λύματα από τοπικούς υπονόμους και με επιτόπια επεξεργασία, να παρέχει νερό έτοιμο προς άρδευση στο σημείο της ζήτησης. Εντός του 2023, θα εγκατασταθεί και τρίτη μονάδα στο Μαρκόπουλο Αττικής.

Ακολουθώντας το πλαίσιο και τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, το έργο για την αξιοποίηση του Αδριάνειου Υδραγωγείου αποτελεί σημαντική πρωτοβουλία της εταιρείας με την αξιοποίηση εναλλακτικών πόρων για αρδευτική χρήση, με στόχο τον περιορισμό χρήσης πόσιμου νερού για άρδευση.

Όσον αφορά στην εξοικονόμηση ενέργειας, προγραμματίζουμε τη δημοπράτηση του διαγωνισμού για τη μελέτη και τα τεύχη δημοπράτησης του νέου βιοκλιματικού κτηρίου της ΕΥΔΑΠ, την προμήθεια 53 ηλεκτρικών οχημάτων και 16 δίκυκλων για τη σταδιακή αντικατάσταση  του μηχανοκίνητου στόλου της εταιρείας με ηλεκτροκίνητα, αλλά και την τοποθέτηση επιπρόσθετων 3,5ΜW φωτοβολταϊκών σε εγκαταστάσεις της ΕΥΔΑΠ.

Έχοντας ενσωματώσει στη λειτουργία της ΕΥΔΑΠ το τρίπτυχο «Ασφάλεια-Αποτελεσματικότητα-Ανάπτυξη», στοχεύουμε συνεχώς στη βελτιστοποίηση των λειτουργιών μας και στην αύξηση της αποτελεσματικότητάς μας προς όφελος όλων, με έργα που εστιάζουν στην αξιοποίηση των υδάτινων πόρων, τη βιωσιμότητα των επενδύσεων, την προσέλκυση νέων επενδυτών, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τη διασφάλιση του εργασιακού περιβάλλοντος, τη βελτίωση των υπηρεσιών προς τους πολίτες, και γενικότερα τον μετασχηματισμό της ΕΥΔΑΠ σε έναν πιο αποδοτικό οργανισμό.

 – Η τιμή του πόσιμου νερού στη χώρα μας, σε σύγκριση με το εξωτερικό, παραμένει αρκετά ανταγωνιστική. Μήπως είμαστε μπροστά σε μια αύξησή του, ιδίως μετά τις εκλογές;

Άποψή μας είναι ότι το νερό, ως κοινωνικό αγαθό, πρέπει να είναι προσιτό σε όλους. Στόχος μας, λοιπόν, είναι η διατήρηση της τιμής του νερού σε χαμηλά επίπεδα. Για τον σκοπό αυτό, εφαρμόζουμε στρατηγικές βελτιστοποίησης των λειτουργιών της εταιρείας και δράσεις εξορθολογισμού του λειτουργικού κόστους, προκειμένου η ΕΥΔΑΠ να ανταποκριθεί στον πρωτεύοντα κοινωνικό της ρόλο. Σήμερα, η τιμή του πόσιμου νερού στην Αττική είναι και θέλουμε να διατηρηθεί μεταξύ των πιο χαμηλών σε παγκόσμιο επίπεδο (Πηγή: Global Water Intelligence, 2022).